Бюджеттеу мен басқарушылық есеп жүйесінің өзара байланысы туралы мәселе бойынша
https://doi.org/10.58732/2958-7212-2023-1-73-86
Аннотация
Заманауи жағдайларда, әсіресе дағдарыс барлық елдерді шарпыған кезде, бюджеттеу мәселелерні яғни оларды белгілі бір пән ретінде дамытуда қолдану бұрынғыдан да өзекті. Бюджеттің болмауы қате шешімдер қабылдауға және онымен бірге компанияның даму стратегиясында қате менеджментке әкеледі. Ал дағдарыс кезіндегі қателіктер экономист үшін қымбатқа түседі. Егжей-тегжейлі бюджетті пайдаланудың және оның негізінде жедел бақылауды жүзеге асырудың, жоспарланған іс-шаралардың орындалуының өзектілігі күмән тудырмайды. Стратегияны әзірлеу технологиясын көрсететін бюджеттік басқару есебі бойынша зерттеулердің өзектілігі күмән тудырмайды.Технологиядағы өзгерістер менеджменттің өзгеруіне әкеледі. Мұның барлығы бухгалтерлік есеп пен ақпараттық жүйелерді қалыптастыруға өзгерістер енгізуді талап етеді. Сонымен бірге бухгалтердің рөлі өзгереді, ол даму стратегиясын әзірлеу және жол шаруашылығын күтіп ұстау процесіне қатысады. Осылайша, мақсаттарды жүзеге асыру және басқару стратегиясын жүзеге асыруда табысқа жету үшін өте қажет ақпараттық жүйе қалыптасуда. Басқару есебі мен бюджеттеу негіздері әдетте кәсіпорында шығындарды басқару жүйесін құруды қамтиды. Кәсіпорынның шығындарын оңтайландыру үшін басқаруды қарапайым қысқартуға дейін азайтуға болмайды. Сондай-ақ белгілі бір табысқа, пайдаға жету үшін тиісті қадамдар жасау, қажет болған жағдайда тиісті шараларды қолдану қажет. Іскерлік ауқымда бұл әрбір бөлім деңгейінде шығындарды басқару әрекеттерін түсіндіреді: шығындар орталықтары, кіріс орталықтары, пайда орталықтары және т.б.
Авторлар туралы
А. А. СатмұрзаевҚазақстан
э.ғ.д., профессор
Алматы
С. Ш. Лапбаева
Қазақстан
э.ғ.к., доцент
Алматы
Н. Бердімұрат
Қазақстан
PhD, қауымдастырылған. проф.
Алматы
Н. С. Шманова
Қазақстан
э.ғ.м., аға оқытушы
Алматы
Әдебиет тізімі
1. Sokolov Ya.V. Accounting: from the origins to the present day: Textbook for universities. — M.: Audit, UNITY. — 1996. — P. 638.
2. Vakhrushina M.A. Accounting management accounting. - Moscow: CJSC "FinStatInform". – 1999. – P. 329.
3. Ivashkevich V.B. Management Accounting in the enterprise information system // Accounting. – 1999. – Т. 8. – №. 4. – P. 99-102.
4. Karpova, T. P. Management Accounting: Textbook for Universities. Moscow: Audit. UNITY. – 1998. – P. 350.
5. Nikolaeva O.E., Shishkova T.V. Management Accounting. – Moscow: URSS, 1997. - 368p.
6. Management Accounting / Ed. HELL. Sheremet. – Moscow: FBK – PRESS. –1999. – P. 417. (in Russ.)
7. Tkach V. I., Tkach M. V. Managerial accounting: international experience Moscow: Finance and Statistics, 1994 - 296 p. (in Russ.)
8. George G. K. American management on the threshold of the XXI century. To. Grayson. O'dell // Textbook. Economics. – 1991. – P. 319. (in Russ.)
9. Drury K. Introduction to management and production accounting: Per. from English. / Ed. S.A. Tabalina. - Moscow: Audit UNITI. – 1997. – P. 560. (in Russ.)
10. Paliy V. F. Managerial accounting/edited by V. Paliya and R. Vander Vila Moscpw: INFRA-M. – 1997. – P. 435. (in Russ.)
11. Druri, К. Introduction to the administrative and productive accounting. Textbook for Institutions of Higher Education. - Moscow: Audit. UNITY, 1998. - 774p.
12. Satubaldin, S. S. Production accounting in the industrial products of the USSR and the USA (comparative research). Abstract of the dissertation for the degree of doctor of economic sciences, Мoscow. – 1980. (in Russ.)
13. Tomchuk O. et al. Environmental activities of agricultural enterprises: Accounting and analytical support //Economic annals-XXI. – 2018. – Т. 169. – Volume. 1-2. – 77-83 p. https://doi.org/10.21003/ea.V169-15
14. Stratan A., Manole T. Costs: key element of financial control // Economic Annals-XXI. – 2018. – T. 173. – Volume. 9-10. – 49-54 p. https://doi.org/10.21003/ea.V173-08
15. Vallišová L., Černá M., Hinke J. Implementation of sustainability aspects in the financial reporting system: an environmental accounting standard // Economic Annals-ХХI. – 2018. – T. 173. Volume 9-10. – 55-59 p. https://doi.org/10.21003/ea.V173-09
Рецензия
Дәйектеу үшін:
Сатмұрзаев А.А., Лапбаева С.Ш., Бердімұрат Н., Шманова Н.С. Бюджеттеу мен басқарушылық есеп жүйесінің өзара байланысы туралы мәселе бойынша. Qainar Journal of Social Science. 2023;2(1):73-86. https://doi.org/10.58732/2958-7212-2023-1-73-86
For citation:
Satmurzaev A.A., Lapbaeva S.Sh., Berdimurat N., Shmanova N.S. On the question of the relationship between budgeting and the management accounting system. Qainar Journal of Social Science. 2023;2(1):73-86. https://doi.org/10.58732/2958-7212-2023-1-73-86