Компанияның құнын бағалаудағы дисконтталған ақша қаражаттарының қозғалысы моделінің тәуекелдері мен шектеулері

Бүгінгі таңда бизнесті бағалау қайта құрылымдау, стратегиялық жоспарлау және капитал тарту сияқты басқарушылық және инвестициялық шешімдерді қабылдаудағы негізгі құралдардың бірі болып табылады. Бағалаудың ең кең таралған тәсілдерінің бірі – дисконтталған ақша ағындары әдісі (бұдан әрі – DDP), ол болашақ ақша ағындарын олардың ағымдағы құнына келтіруге мүмкіндік береді. Бұл зерттеудің мақсаты – Toyota Motor Corporation компаниясының мысалында бизнестің нарықтық құнын бағалау үшін DDP моделін пайдаланудың әлеуетті тәуекелдерін анықтау және оларды азайту тәсілдерін ұсыну. Жұмыста Toyota Motor Corporation компаниясының ашық қаржылық есептері (табыс, шығындар, EBITDA, таза пайда) және Жапония экономикасының макроэкономикалық көрсеткіштері пайдаланылды. Зерттеу әдістемесі теориялық әдебиеттерді талдау мен практикалық модельдеуді біріктіреді: ашық өндірістік компания деректері негізінде DDP моделі құрылды және тәуекелдерді басқару элементтері (сезімталдық талдауы, сценарийлік талдау және болжамнан кейінгі кезеңді модельдеу) қолданылды. Зерттеу нәтижелері Toyota Motor Corporation компаниясының таза пайдасы 103,4 %-ға артқанын, ал еркін ақша ағындарының болжамы 2025–2030 жылдар аралығында 426 564 млн иеннен 513 563 млн иенге дейін өскенін көрсетті. 10,59 % дисконт мөлшерлемесі және 1,06 % тұрақты өсу қарқыны жағдайында соңғы құнның негізгі параметрлердің өзгеруіне, әсіресе дисконт мөлшерлемесі мен макроэкономикалық болжамдарға жоғары сезімталдығы анықталды. Зерттеу нәтижелері соңғы бағалау көрсеткіштерінің дисконт мөлшерлемесі мен өсу қарқынына, сондай-ақ макроэкономикалық құбылмалылық пен өндірістік тәуекелдерге айтарлықтай тәуелді екенін дәлелдейді.

1. CFA Institute. (2021). International guide to cost of capital (summary edition). CFA Institute Research Foundation.

2. CFA Institute, & Kroll. (2023). Valuation handbook: International guide to cost of capital—2023 summary. CFA Institute.

3. Damodaran, A. (n.d.-a). Closure in valuation: Estimating terminal value [Lecture notes]. Stern School of Business, New York University. Retrieved August 30, 2025, from https://pages.stern.nyu.edu/~adamodar/

4. Damodaran, A. (n.d.-b). Discounted cash flow valuation [Lecture notes]. Stern School of Business, New York University. Retrieved August 30, 2025, from https://pages.stern.nyu.edu/~adamodar/

5. Ernst, D. (2022). Simulation-based business valuation: Methodical framework and applications. Journal of Business Economics and Management, 23(4), 505– 527. https://doi.org/10.3390/jrfm15050200

6. Huang, H., Tan, H., Wang, J., & Yu, Y. (2022). Valuation uncertainty and analysts’ use of DCF models. Accounting & Finance, 62(S1), 1109– 1143. https://doi.org/10.1007/s11142-021-09658-w

7. Koller, T., Goedhart, M., & Wessels, D. (2020). Valuation: Measuring and managing the value of companies (7th ed.). John Wiley & Sons.

8. ResearchGate. (2020). Pitfalls in determining terminal value in the DCF model [Preprint]. ResearchGate. https://www.researchgate.net

9. Skogsvik, K., Skogsvik, S., & Andersson, P. (2023). Bankruptcy risk in discounted cash flow equity valuation. Journal of Risk and Financial Management, 16(11), 476. https://doi.org/10.3390/jrfm16110476

10. SSRN. (2013). Monte Carlo simulation in financial valuation [Working paper]. SSRN. https://ssrn.com

11. Thormann, A. (2019). The discounted cash flow terminal value model as an investment strategy. Copenhagen Business School. https://research.cbs.dk

12. Toyota Motor Corporation. (2024). Annual securities report (FY 2024) [Annual report]. https://global.toyota/en/ir/

13. Wall Street Prep. (n.d.). Terminal value (TV): Definition and formula. Wall Street Prep. Retrieved August 30, 2025, from https://www.wallstreetprep.com

14. Wall Street Prep. (2023). Common errors in DCF models. Wall Street Prep. Retrieved August 30, 2025, from https://www.wallstreetprep.com

15. Wesselbaum, D. (2025). Inflation risk and equity valuation: A critical review. Review of Economics, 76(1), 55–75. https://doi.org/10.1007/s11573-025-01233-y

16. Zülch, H., & Wolff, M. (2023). Uncertainty in firm valuation and a cross-sectional misvaluation measure. Journal of the Operational Research Society, 75(3), 542– 559. https://doi.org/10.1007/s10436-022-00423-w