Органикалық өнімнің халықтың денсаулығына әсері

Органикалық өндіріс принциптерін сақтау мәселесі өзекті болып отырғаны: ГМО өнімдерін, олардың туындыларын, химиялық синтезделген заттарды, бояғыштарды, консерванттарды, хош иістендіргіштерді және т.б. халықтың өмір сүру сапасы мен денсаулығын жақсарту үшін қоспаларды пайдалануды болдырмау. Осы зерттеудің мақсаты халықтың және органикалық өнім нарығының өмір сүру сапасының ағымдағы жай-күйін бағалау, сондай-ақ өмір сапасы мен органикалық өнімді тұтыну арасында байланыс орнату болып табылады. Зерттеудің негізгі міндеттері: Қазақстанда органикалық өнім өндірісін дамыту үшін жағдайларды ашу; халықтың денсаулық сапасы деңгейінің сау органикалық өнімге тәуелділігін белгілеу; тамақ өнімдерінің сапасын арттыру жолдарын және Қазақстан Республикасы халқының органикалық өнімге қажеттіліктерін қанағаттандыруды айқындау болып табылады. Зерттеу нысаны негізгі әлемдік өндірушілердің органикалық өнімдер нарығы болып табылады. Зерттеу пәні-органикалық өнімнің халықтың денсаулығына әсері. Зерттеу әдістері. Жұмыста мақала авторлары экономикалық және статистикалық сияқты және графикалық әдістері қолданды. Зерттеу нәтижелері. Зерттеу өмір сапасы индексінің, Денсаулық сақтау индексінің, тауар айналымының және органикалық өнім өндірушілердің динамикасына талдау жасады. Қорытынды. Жүргізілген зерттеу негізінде: отбасының әрбір мүшесінің физикалық денсаулығын сақтау үшін органикалық өнімнің артықшылықтарын түсіндіру бойынша халықпен жұмысты жандандыру қажет; кең ішкі және сыртқы нарыққа шығу үшін органикалық өнім өндірушілерді ынталандыру жөніндегі жұмысты жалғастыру; органикалық өндірісті нормативтік-құқықтық қамтамасыз ету (стандарттау, өнімді сертификаттау) мәселесін реттеу.

1. Nandi R. et al. Factors influencing consumers’ willingness to pay for organic fruits and vegetables: Empirical evidence from a consumer survey in India //Journal of Food Products Marketing. – 2017. – Т. 23. – №. 4. – С. 430-451. https://doi.org/10.1080/10454446.2015.1048018

2. Nikolić A., Uzunović M., Spaho N. Lifestyle pattern underlying organic and traditional food consumption //British Food Journal. – 2014. – Т. 116. – №. 11. – С. 1748-1766. http://dx.doi.org/10.1108/BFJ-02-2014-0085

3. Food and Agriculture Organization of the United Nations et al. The State of Food Security and Nutrition in the World: 2022: Repurposing Food and Agricultural Policies to Make Healthy Diets More Affordable. – FAO, 2022. https://doi.org/10.4060/cc0639en

4. Whittingham K. L. et al. The impact of the United Nations SUSTAINABLE DEVELOPMENT GOALS on corporate sustainability reporting //BRQ Business Research Quarterly. – 2023. – Т. 26. – №. 1. – С. 45-61. Available: https://www.un.org/sustainabledevelopment/ru/sustainable-development-goals/

5. Organic agriculture in the countries of the Eurasian Economic Union: current state and prospects. Eurasian Center for Food Security. ECB. - 2020. Available: https://ecfs.msu.ru/images/publications/Organic_in_Eurasia.pdf (accessed 22.02.2023)

6. Shu Z. et al. Multiple Scenarios of Quality of Life Index Using Fuzzy Linguistic Quantifiers: The Case of 85 Countries in Numbeo //Mathematics. – 2022. – Т. 10. – №. 12. – С. 2091. https://doi.org/10.3390/math10122091

7. Dědeček R., Dudzich V. Exploring the limitations of GDP per capita as an indicator of economic development: a cross-country perspective //Review of Economic Perspectives. – 2022. – Т. 22. – №. 3. – С. 193-217. https://doi.org/10.2478/revecp-2022-0009

8. Овсянникова Т. Ю., Преображенская М. Н. Индексный подход к оценке качества жизни населения и уровня развития урбанизированных территорий //Вестник Томского государственного университета. Экономика. – 2014. – №. 1(25). – С. 30-46. Available: https://cyberleninka.ru/article/n/indeksnyy-podhod-k-otsenke-kachestva-zhizni-naseleniya-i-urovnya-razvitiya-urbanizirovannyhterritoriy/viewer

9. Mie A. et al. Human health implications of organic food and organic agriculture: a comprehensive review //Environmental Health. – 2017. – Т. 16. – №. 1. С. 1-22. https://doi.org/10.1186/s12940-017-0315-4

10. Кузьмина М. В., Ефимова Н. В., Зайкова З. А. Питание как фактор, влияющий на здоровье населения Иркутской области //Анализ риска здоровью. 2013. – №. 3. – С. 48-54. Available: https://cyberleninka.ru/article/n/pitanie-kak-faktorvliyayuschiy-na-zdorovie-naseleniya-irkutskoy-oblasti

11. Teng C. C., Wang Y. M. Decisional factors driving organic food consumption: Generation of consumer purchase intentions //British Food Journal. – 2015. – Т. 117. - №. 3. – С. 1066-1081. https://doi.org/10.1108/BFJ-12-2013-0361

12. Tleis M. et al. What drives organic food consumption in Lebanon? //International Journal of Nonprofit and Voluntary Sector Marketing. – 2019. – Т. 24. №. 4. – С. e1664. https://doi.org/10.1002/nvsm.1664

13. Rana J., Paul J. Consumer behavior and purchase intention for organic food: A review and research agenda //Journal of Retailing and Consumer Services. – 2017. Т. 38. – С. 157-165. http://dx.doi.org/10.1016/j.jretconser.2017.06.004

14. Amos C., Hansen J. C., King S. All-natural versus organic: are the labels equivalent in consumers’ minds? //Journal of consumer marketing. – 2019. – Т. 36. – №. 4. – С. 516-526. https://doi.org/10.1108/JCM-05-2018-2664

15. Bettels J., Haase J., Wiedmann K. P. Shaping consumer perception: effects of vertical and horizontal packaging alignment //Journal of Consumer Marketing. – 2020. – Т.37. – №. 4. – С. 423–431 https://doi.org/10.1108/JCM-05-2019-3231

16. Ghazali E. et al. Health and cosmetics: Investigating consumers’ values for buying organic personal care products //Journal of Retailing and Consumer Services. 2017. – Т. 39. – С. 154-163. https://doi.org/10.1016/j.jretconser.2017.08.002

17. Willer H. et al. The world of organic agriculture 2021-statistics and emerging trends. – 2021. Available: https://www.fibl.org/fileadmin/documents/shop/1150-organic-world-2021.pdf

18. Willer H. et al. The world of organic agriculture 2022-statistics and emerging trends. – 2022. Available: https://www.organic-world.net/yearbook/yearbook-2022/yearbook-2022-download-pdf.html

19. Willer H. et al. The world of organic agriculture 2023-statistics and emerging trends. – 2023. Available: https://www.fibl.org/fileadmin/documents/shop/1254-organic-world-2023.pdf

20. Quality of Life Index by Country. The crowdsourcing global database Numbeo. – 2022. Available: https://www.numbeo.com/quality-of-life/rankings_by_country.jsp?title=2022 (accessed: 23.02.2023)

21. Тихомирова А. В. Государственная поддержка производства органической продукции в Российской Федерации //Вестник Южно-Уральского государственного университета. Серия: Право. – 2021. – Т. 21. – №. 3. – С. 117-123. https://doi.org/10.14529/law210317

22. Тулегалиева А. Г., Бермагамбетова Г. Н., Ким С. В. Потери лет жизни вследствие преждевременной смертности в Казахстане. Методологические подходы к оценке отдельных служб здравоохранения //Клиническая медицина Казахстана. – 2012. – №. 1 (24). – С. 5-10. Available: https://cyberleninka.ru/article/n/globalnyy-indeks-konkurentosposobnosti-i-otsenka-sistemy-zdravoohraneniya-kazahstana/viewer

23. Вартанова М. Л., Безвербный В. А. Необходимость развития органического сельского хозяйства в Российской Федерации //Экономика, предпринимательство и право. – 2019. – Т. 9. – №. 4. – С. 311-322. https://doi.org/10.18334/epp.9.4.41548

24. Materials of the Bureau of National Statistics of the Agency for Strategic Planning and Reforms of the Republic of Kazakhstan. https://stat.gov.kz/official/industry/14/statistic/8 (accessed 28.02.2025)

25. Асенова Б. К. Использование белковых и растительных компонентов при разработке мясорастительных полуфабрикатов функционального назначения //Вестник Университета Шакарима. Серия технические науки. – 2023. – №. 1 (5). С. 17-20. Available: https://www.elibrary.ru/download/elibrary_50236646_65135934.pdf

26. Чернов В. А. ПРИОРИТЕТЫ УСТОЙЧИВОГО РАЗВИТИЯ В АГРАРНОМ СЕКТОРЕ ЭКОНОМИКИ //Научный журнал НИУ ИТМО. Серия «Экономика и экологический менеджмент». – 2022. – №. 3. – С. 97-109. https://doi.org/10.17586/2310-1172-2022-17-3-97-109

27. The Law of the Republic of Kazakhstan dated November 27, 2015 No. 423-V «On the production of organic products» (with amendments and additions as of 10/28/2019). Available: https://online.zakon.kz/Document/?doc_id=37002307 (Accessed 28.02.2023).