Сапалы, тұрақты және орнықты жұмыспен қамтылу: жаһандық зерттеу үрдістерінің библиометриялық талдауы (2020–2024 жж.)

Жеделдетілген цифрлық трансформация, экологиялық ауысу және пандемиядан кейінгі қалпына келтіру жағдайында жұмыспен қамтуды зерттеу сандық көрсеткіштерден еңбектің сапалы, тұрақты және тұрақты аспектілеріне баса назар аударуда. Зерттеудің мақсаты — 2020–2024 жылдар аралығындағы Web of Science деректер базасы негізінде сапалы, тұрақты және орнықты жұмыспен қамтылуға арналған ғылыми жарияланымдардың библиометриялық талдауын жүргізу. Библиометриялық желі VOSviewer бағдарламасы арқылы визуализацияланып, өзара байланысты кілттік сөздердің кластерлерін анықтауға мүмкіндік берді. Метаақпаратты іріктеу үшін екі топтағы кілттік сөздер пайдаланылды. Бірінші топқа жұмыспен қамтылуға байланысты жалпы ұғымдар енгізілді: «employment», «job», «work», «occupation», «labour». Екінші топқа «technological change», «decent employment», «commitment» және «job satisfaction» терминдері кіреді. Кластерлік талдау осы саладағы ғылыми зерттеулердің негізгі бағыттарын көрсететін төрт негізгі тақырыптық топты анықтауға мүмкіндік берді. Нәтижелер қазіргі заманғы зерттеу күн тәртібі жұмысшылардың қанағаттануы, технологиялық және жаһандану сын-тегеуріндері, лайықты еңбек пен теңсіздік, сондай-ақ білім, гендерлік және жұмыспен қамту сапасына байланысты кластерлер төңірегінде құрылымдалғанын көрсетті. Зерттеудің негізгі бағыттары мен олардың құрылымдық өзара байланыстары анықталды. Цифрландыру мен жасыл ауысымл айықты, тұрақты және сапалы жұмыспен қамтудың ғылыми тәсілдерінің эволюциясына әсер етеді. Зерттеу нәтижелері саяси шешімдер қабылдау мен талдамалық зерттеулерде қолданылуы мүмкін.

1. Akerlof, G. A. (1982). Labor contracts as partial gift exchange. The Quarterly Journal of Economics, 97(4), 543–569. https://doi.org/10.2307/1885099

2. Argyris, C. (1960). Understanding organizational behavior. Dorsey Press.

3. Becker, G. S. (1964). Human capital: Theoretical and empirical analysis, with special reference to education. Moscow: Moscow State University Press.

4. Bohnenberger, K. (2022). Is it a green or brown job? A taxonomy of sustainable employment. Ecological Economics, 200, Article 107469. https://doi.org/10.1016/j.ecolecon.2022.107469

5. Brown, A., Charlwood, A., Forde, C., & Spencer, D. (2007). Job quality and the economics of New Labour: A critical appraisal using subjective survey data. Cambridge Journal of Economics, 31(6), 941– 971. https://doi.org/10.1093/cje/bem028

6. Crespo, N., Simoes, N., & Pinto, J. C. (2017). Determinant factors of job quality in Europe. Argumenta Oeconomica, 38(1), 15– 40. https://doi.org/10.15611/aoe.2017.1.01

7. den Boer, H., van Vuuren, T., & de Jong, J. (2021). Job design to extend working time: Work characteristics to enable sustainable employment of older employees in different job types. Sustainability, 13(9), Article 4719. https://doi.org/10.3390/su13094719

8. Diaye, M.-A., & Younes, S. O. (2019). Les déterminants de la transition vers l’emploi stable dans les services à la personne. L’Actualité économique, 95(1), 31– 71. https://doi.org/10.7202/1076384ar

9. Doeringer, P. B., & Piore, M. J. (1970). Internal labor markets and manpower analysis. Cambridge, MA: MIT Press.

10. Eder, A., Koller, W., & Mahlberg, B. (2022). Economy 4.0: Employment effects by occupation, industry, and gender. Empirica, 49(4), 1063– 1088. https://doi.org/10.1007/s10663-022-09543-y

11. Eurofound. (2013). Quality of employment conditions and employment relations in Europe. Dublin: Eurofound.

12. Guo, M. (2024). Does industrial intelligence promote sustainable employment? Sustainability, 16, Article 3896. https://doi.org/10.3390/su16103896

13. Irfan, S. M., Qadeer, F., Abdullah, M. I., & Sarfraz, M. (2023). Employer's investments in job crafting to promote knowledge worker's sustainable employability: A moderated mediation model. Personnel Review, 52(8), 2025– 2047. https://doi.org/10.1108/PR-10-2021-0704

14. Irfan, S. M., Qadeer, F., Sarfraz, M., & Abdullah, M. I. (2024). Relational triggers of job crafting and sustainable employability: Examining a moderated mediation model. Current Psychology, 43(11), 9773–9792. https://doi.org/10.1007/s12144-023-05088-w

15. Jung, H., & Cho, J. (2016). Quality of jobs for female workers: A comparative study of South Korea and Australia. Applied Research in Quality of Life, 11, 1–22.

16. Kellard, K., et al. (2001). Staying in work: Thinking about a new policy agenda. London: Department for Education and Employment, Research Report 264.

17. Keynes, J. M. (1936). The general theory of employment, interest, and money. Moscow: State Publishing House of Political Literature.

18. Köves, A., Király, G., Pataki, G., & Balázs, B. (2013). Backcasting for sustainable employment: A Hungarian experience. Sustainability, 5(7), 2991– 3005. https://doi.org/10.3390/su5072991

19. Landaud, F. (2021). From employment to engagement? Stable jobs, temporary jobs, and cohabiting relationships. Labour Economics, 73, Article 102077. https://doi.org/10.1016/j.labeco.2021.102077

20. Leonidova, G. V., & Belekhova, G. V. (2023). Quality employment in the Vologda region: Criteria and dynamics under instability. Social and Labor Research, 51(2), 71–86. https://doi.org/10.34022/2658-3712-2023-51-2-71-86

21. McCollum, D. (2012). Towards (un)sustainable employment? Exploring policy responses to work-welfare cycling. Policy Studies, 33(3), 215– 230. https://doi.org/10.1080/01442872.2012.658259

22. Mincer, J. (1974). Schooling, experience, and earnings. Moscow: Economic Literature Press.

23. Mo, Y., Liao, K., & Wang, J. (2024). Analysis of current research in the field of sustainable employment based on latent Dirichlet allocation. Sustainability, 16, Article 4557. https://doi.org/10.3390/su16114557

24. North, D. (1990). Institutions, institutional change and economic performance. Cambridge: Cambridge University Press.

25. OECD. (2024). OECD Employment Outlook 2024: The net-zero transition and the labour market. Paris: OECD Publishing. https://doi.org/10.1787/ac8b3538-en

26. Rózsa, Z., Folvarčná, A., Holúbek, J., & Veselá, Z. (2023). Job crafting and sustainable work performance: A systematic literature review. Equilibrium. Quarterly Journal of Economics and Economic Policy, 18(3), 717–750. https://doi.org/10.24136/eq.2023.023

27. Schein, E. H. (1965). Organizational psychology. Englewood Cliffs, NJ: Prentice-Hall.

28. Schultz, T. W. (1961). Investment in human capital. Moscow: Progress.

29. St-Denis, X., & Hollister, M. (2024). Are all the stable jobs gone? The transformation of the worker-firm relationship and trends in job tenure duration and separations in Canada, 1976–2015. Work, Employment and Society, 38(3), 657– 683. https://doi.org/10.1177/09500170221146916

30. Umkehrer, M. (2018). The impact of declining youth employment stability on future wages. Empirical Economics.https://doi.org/10.1007/s00181-018-1444-5

31. Van Harten, E. J. (2016). Employable ever after: Examining the antecedents and outcomes of sustainable employability in a hospital context [Doctoral dissertation, Utrecht University]. Utrecht University Repository.