Қазақстанның экономикалық дамуындағы Қазақстан қор биржасының рөлі

Бұл мақалада қор биржаларының бизнес үшін капиталды жұмылдыру, инвестициялар мен жұмыс орындарын құруға ықпал ету, сондай-ақ қаржы нарықтарының тиімділігін арттыру қабілетіне баса назар аудара отырып, экономикалық өсуді ынталандырудағы рөлі қарастырылады. Қазақстандық қор биржасына (KASE) және оның Қазақстанның экономикалық дамуындағы басты рөліне ерекше назар аударылады. Нью-Йорк қор биржасын қоса алғанда, жетекші әлемдік қор нарықтарынан алынған деректерді салыстыра отырып, талдау KASEтің экономикалық әртүрлілік пен өсуге ықпал ету әлеуетін көрсетеді. 2018-2022 жылдар аралығындағы талдау негізінде зерттеу Биржаның ЖІӨ, инфляция және жұмыссыздық деңгейі сияқты негізгі макроэкономикалық көрсеткіштерге әсерін бағалайды. Корреляциялық матрица мен сызықтық регрессиялық талдауды қолдана отырып, зерттеу осы экономикалық көрсеткіштер мен нарықтық капиталдандыру арасындағы байланысты бағалайды. Нәтижелер нарықтық капиталдандыру мен инфляция деңгейі арасындағы айқын оң корреляцияны көрсетеді, бұл қор нарығының инфляциялық тенденцияларға айтарлықтай әсерін көрсетеді. Сонымен қатар, нарықтық капиталдандыру мен ЖІӨ мен жұмыссыздық деңгейі арасындағы байланыс минималды және статистикалық тұрғыдан маңызды емес болып шықты. Нәтижелер қор биржасының инфляцияны басқарудағы маңызды рөлін көрсетеді, бірақ оның ЖІӨ-нің өсуіне және жұмыссыздықтың төмендеуіне тікелей әсері туралы сұрақтар туғызады. Бұл талдау қазақстандық қор биржасының Қазақстанның экономикалық әл-ауқаты үшін, әсіресе инфляцияны бақылау тұрғысынан маңызды маңыздылығын көрсетеді. Мақалада болашақ зерттеулер, мүмкін кеңейтілген деректер жиынтығын немесе балама аналитикалық әдістемелерді қолдана отырып, осы динамиктерге қосымша жарық түсіруі мүмкін екендігі айтылады.

1. Claessens S., Klingebiel D., Schmukler S. L. The future of stock exchanges in emerging economies: evolution and prospects //Brookings-Wharton Papers on Financial Services. – 2002. – Т. 2002. – №. 1. – С. 167-212. https://doi.org/10.1353/pfs.2002.0007

2. Kassenova, G., Nurgalieva, G., Pukala, R., Agatayeva, A., & Syrlybayeva, N. Evaluation of the effectiveness of the use of instruments to attract savings in Kazakhstan (for example, “BCC Invest” JSC) //E3S Web of Conferences. – EDP Sciences, 2020. – Т. 159. – С. 04014. https://doi.org/10.1051/e3sconf/202015904014

3. Jensen J., Tarr D. G. The impact of Kazakhstan's accession to the World Trade Organization: a quantitative assessment. – World Bank Publications, 2007. – Т. 4142.

4. Ybrayev Z. The prospect of inflation targeting in Kazakhstan //Available at SSRN 2854943. – 2016.

5. McGovern M. William Petty: An Unlikely Influence of Karl Marx //Student Economic Review.

6. Ullmer J. H. The scientific Method of sir William Petty //Erasmus Journal for Philosophy and Economics. – 2011. – Т. 4. – №. 2. – С. 1-19. https://doi.org/10.23941/ejpe.v4i2.78

7. Paganelli M. P. Hume and endogenous money //Eastern Economic Journal. – 2006. – Т. 32. – №. 3. – С. 533-547

8. Gatch L. To redeem metal with paper: David Hume's philosophy of money //Hume Studies. – 1996. – Т. 22. – №. 1. – С. 169-191. https://doi.org/10.1353/hms.2011.0102

9. Chen L. et al. Supply chain collaboration for sustainability: A literature review and future research agenda //International journal of production economics. – 2017. – Т. 194. – С. 73-87. https://doi.org/10.1016/j.ijpe.2017.04.005

10. Wirba A. V. Corporate social responsibility (CSR): The role of government in promoting CSR //Journal of the Knowledge Economy. – 2023. – С. 1-27. https://doi.org/10.1007/s13132-023-01185-0

11. Gnahe F. E. Do macroeconomic variables impact stock market returns? Evidence from Kazakhstan //Global Journal of Business, Economics and Management: Current Issues. – 2021. – Т. 11. – №. 3. – С. 255-274. https://doi.org/10.18844/gjbem.v11i3.5620