"Жасыл" экономика дамудың жаңа түрі ретінде: Қазақстан Республикасының жағдайы мен келешегі

Мақалада Қазақстандағы «жасыл» экономиканың даму ерекшеліктері талданады. Қазақстанның энергетика саласы өсіп келе жатқан энергия қажеттіліктерін қанағаттандыру және экологиялық мәселелерді шешу үшін терең жаңғыртуды қажет етеді, себебі прогреске ескірген технологиялар кедергі келтіруде. Жел энергиясы мен дәстүрлі энергия көздерінің мүмкіндіктері салыстырмалы түрде зерттелді. Авторлар Қазақстанда «жасыл» бизнесті пайдаланудың негізгі факторы энергияның қоршаған ортаға теріс әсерін азайту қажеттілігі болып табылады деген бекімге келді. Бұл зерттеу жаңартылатын энергия көздері қазба отындарына үнемді және экологиялық таза балама болып келетінін растайды. Қазіргі уақытта жаңартылатын энергия объектілерін салуға қажетті нақты күрделі салымдар дәстүрлі энергияға қажетті шығындарға тең болып келеді. Дегенмен, дәстүрлі энергетикаға арналған жабдықтарға қаржылық шығындардың ұлғаюы және балама энергияға төмендеуінің айтарлықтай үрдісі байқалады. Тұрақты даму мемлекеттік қолдауды қажет ететіні анық. Бәсекеге қабілетті энергия нарығына жаңартылатын энергия көздерін қосу үлкен құндылық пен маңыздылыққа ие. Экономикалық тұрғыдан баламалы энергия көздері қазіргі уақытта дәстүрліге қарағанда үнемді. Экологиялық тұрғыдан алғанда, жаңартылатын энергия көздерінің бәсекеге қабілеттілігіне атом энергиясымен байланысты ластану мен қалдықтарды орналастыру шығындарының ұлғаюы әсер етеді. Оған қоса, саяси тұрғыдан алғанда, елдің энергетикалық әлеуеті оның экономикалық әлеуетіне тікелей әсер етеді, сондықтан баламалы энергетиканы дамыту саяси тәуелсіздікті де, ұлттық қауіпсіздікті де нығайтады.

1. Strategy “Efficient use of energy and renewable resources of the Republic of Kazakhstan for sustainable development until 2024.” – Astana, 2008. (In Russ).

2. The IEA predicts a 4% growth in global nuclear generation in 2023-2025 // https://www.atomic-energy.ru/news/2023/02/17/132916 (In Russ).

3. Kopylev A. Wind, sun and water are also profitable // World Energy. – 2022. – №10 (46). – С.14-15. (In Russ).

4. Orlov A. “Alternative energy” – replacement of oil or unrealistic hope? // Energorynok. 2023– №6(43) – С.13-15. (In Russ).

5. Strebkov D.S. Innovative renewable energy technologies for Central Asian countries // Materials of the scientific and technical conference: Crimea. – 2022. – 15-19.10. (In Russ).

6. Strebkov D.S. Problems of prospects for energy supply and energy supply in agriculture. // Collection of materials from the scientific session, Russian Agricultural Academy, 13-14.10.2022. Ed. Russian Academy of Agricultural Sciences, – 2023. – С.48-57. (In Russ).

7. Nefedova L.V. Method of regional analysis of renewable energy resources based on calculation of the total specific normalized potential indicator. // Thermal power engineering. – 2003. – № 12. – С.2-3. (In Russ).

8. Wind has become cheaper than coal. Washington ProFile. International Information Agency. Independent information and analytics from the USA – www.washprofile.org/arch/2009/2003/10.03/20-/20wind/20energy.html – 1 с. (In Russ).

9. Neven T. Valev. Data collection sources and methods. Globalpetrolprices.com. Available at file:///C:/Users/kuanova.laura/Desktop/Sources_and_methods_GPP.pdf

10. Shulga V.G. Wind saves gas (On the issue of compatibility of technologies for generating electricity with a gas turbine engine and a wind power plant) // Vidnovlyuvana energy. – 2016.– №1.– С.30-31. (In Russ).

11. Smirnova E. Present and future of the Kazakh atom // Industry of Kazakhstan.– 2018.– №4(37). – С.42. (In Russ).

12. Dyakov A. F. Problems of development of non-traditional energy at the present stage // Energy construction. – 2020. – № 3. – С.4-10. (In Russ).

13. Kombarov M.N., Marinushkin B.M. According to experts, it will be much cheaper and more promising for Kazakhstan to obtain electricity from wind and hydroelectric power stations. // Panorama – 2021. – 10.11.– № 44. (In Russ).

14. Kuanova L., Bekbossinova A., Abdykadyr T. Assessment of the sustainable development of regions: The case of Kazakhstan //Eurasian Journal of Economic and Business Studies. – 2023. – Т. 67. – №. 3. – С. 122-135. 5.